Pastoors van Broeksittard

Als we er van uit gaan dat het oude kerkje van Broeksittard uit de 12^e eeuw stamde en wellicht nog ouder, dan moeten er ook al vanaf die tijd priesters geweest zijn die verantwoordelijk waren voor die kerk. Zowel kerk al pastoor waren afhankelijk van het Sittardse Kapittel en woonde de priester ook in Sittard. Er was dus geen sprake van een pastoorswoning of pastorie in Broeksittard.

Een lijst van pastoors van Broeksittard in de eerste eeuwen is verre van compleet.

We splitsen daarom de lijst;
1^e Pastoors van 1427 tot 1804 en
2^e Pastoors vanaf 1804 tot heden.

1e Pastoors van 1427 tot 1804 (Volgens overzicht van A.M.P.P. Janssen)

Matthias Overdreischer, genoemd in 1427 (sterfdatum)
Ziberus de Herkenbossche, opvolger in 1427
Liam ….? Genoemd in 1533
Coenrait Nyss, genoemd in 1550
Diederich Schab, genoemd in 1559
Van Diederich Schab (Schaap) is bekend dat hij in 1559 samen leefde met zijn huishoudster. Samen hadden zij ‘n kind. De parochie was tevreden met hem zo vermeld het visitatie verslag.
Wolter Chimarrhaeus, genoemd 1566 en 1567
Philips Brewer, genoemd 1582
Johan Schelkens, (1582–1585)

Vanaf 1627 worden de parochies van Broeksittard en Wehr aan elkaar gekoppeld en voortaan door dezelfde pastoor bediend. Dit zal zo blijven tot 1804 als pastoor Rayen wordt benoemd..

Conradus Koch (1636-1639)
Henricus Verhagen (1647-1657)
(in 1651 Mathias Hansen genoemd als vicepastor)
Jacobus Maubach (1685-1686)
Cornelus Kuper (1687-1693)
Joannes Adams (1694-1720)
In 1694 start hij met eigen kerkregisters (dopen-trouwen-begraven) voor Broeksittard. Vóór die tijd werden deze boeken bijgehouden in Sittard.
Adamus Smeets (1720-1727)
Johannes Hermanus Reynaert (1727-1733)
Joannes Godefridus Soutsen (1733-1783)
In 1750 wordt genoemd Joes Petrus Reinerus Kuypers,deservator/kapelaan), In dat jaar schiet hij de vogel af (letterlijk) en wordt daarmee schutterskoning. Als aandenken daaraan schonk hij een koningsplaat aan de schutterij.
De tekst op de koningsplaat luidt:
r.D.Joes petrUs ReinerUs kUYpers reX & DeserVItor in broeCsittard tribUt ILLUD
De hoofdletters gelezen als Romeinse cijfers, vormen samen het getal/jaartal 1750
Petrus Caspar de la Haye ((1783-1786)
Carolus Theodorus van den Dijck (1786-1794)
Christianus Dominicus Horatz (1794-1804

2e Pastoors vanaf 1804 tot heden. (Samengesteld door W. Schmeitz)

Van 1794 tot 1814 waren de Fransen de baas in onze streken. Voor de kerk een moeilijke tijd. De Franse overheidsinstellingen bemoeide zich overal mee en de macht van Paus en Bisschoppen was flink beperkt. Maar ver van het wereldgebeuren vandaan zullen de parochianen er wel het beste van gemaakt hebben.
Ook nu weer; pastoors kwamen en pastoors gingen. In 1804 was Christiaan Dominucus Horatz pastoor van Broeksittard en Wehr. De parochies werden van elkaar gescheiden. Horatz bleef pastoor van Wehr en Broeksittard kreeg een nieuwe, eigen, pastoor.

Johannes Franciscus Rayen, (1804-1827) geboren 1750 in Sittard, Priester gewijd 1776 in Gent.
Pastoor Rayen was een ijverige persoon. Naast een straatnaam bord hebben we nog een tastbare herinnering aan hem, of misschien beter gezegd een hoorbare, n.l. het kleine klokje in onze kerktoren. Het zogenaamde ‘trumpklokske’. We horen het dagelijks om 12.00 en om 18.00 uur als aankondiging van het zogenaamde Angelus-luiden.
M. Nelissen(1827-1832)
Laurentius Janssen (1832-1849)
Petrus Mathias Philippen (1849-1861)
Arnoldus Elders (1861-1865)
W. (Guillaume) Lumens (1865-1873)
Onder zijn ambt wordt de nieuwe, huidige, begraafplaats in gebruik genomen. Voor de moeizame tot stand komen van de begraafplaats zie onder “verhalen” . Lees verder.
Johan Theodor Hubert Beunen (1874-1887)
Geboren Ohé en Laak 18 nov. 1824, priesterwijding 1851. Achtereenvolgens kapelaan te Venlo en Maastricht. Overleden als pastoor te Buchten 2-12-1892.
Johan Josephus Kissels (1888-1892)
Geboren te Hulsberg 2 maart 1834.
Marie Léon Hubert Nuchelmans (1892-1897)
Geboren te Hulsberg 17 aug. 1849
Johannes G. Baltussen (1897-1906)
Geboren te Sambeek 6 april 1847
Martin Michel Jacobus Verbeek (1906-1927)
Geboren te Venray 16 aug. 1858. Overleden te Sittard 30 dec. 1928.
Lees verder.
Louis J.H. Nijst (1927-1932)
Geboren te Maastricht 6 jan. 1877. Overleden te Venlo 11 jan. 1933.
Pastoor Nijst werd in Broeksittard benoemd met als opdracht een nieuwe passende kerk voor Broeksittard te bouwen. Een taak die, vanwege zijn zwakke gezondheid, voor hem te zwaar was. Maar hij bracht wel alvast een aardige som geld bij elkaar als startkapitaal voor de te bouwen nieuwe kerk. Lees verder.
Theodor Mulder (1932-1955) Bouwheer van de nieuwe kerk.
Pastoor Mulder was erg groot. Hij stak boven alles en iedereen uit. Hij domineerde ruim 20 jaar het wel en wee in Broeksittard.
Voor meer informatie over deze parochieherder verwijzen we naar het artikel de bouw van de nieuwe kerk.
Maria Guillaume Gerard Joseph Packbier (1955-1959)
Geboren te Heerlen 22 nov. 1906. Priester gewijd 1934. Hij verbleef slecht 4 jaren in Broeksittard maar had in die tijd vele vriendschappen opgebouwd. Hij bestede veel aandacht aan de liturgie, zorgde voor een groot aantal misdienaars en richtte een gemengd koor op. Zijn vertrek werd noodzakelijk wegens zijn zwakke gezondheid. Lees verder.
Jan Gerard Kuypers (1959-1972)
Geboren te Bingelrade 30 juli 1910
Pastoor Kuypers was een verenigingsman. Hij was een grote voorvechter voor een nieuwe school in Broeksittard, welke dan ook in 1963 gebouwd werd. De school kreeg dan ook de naam van zijn patroonheilige ‘Johannes de doper school”. Maar ook in de kerk veranderde er veel. Een nieuw altaar werd aangeschaft om zo de H. Missen te kunne lezen met het gezicht naar de parochianen. Bijpassend meubilair, zoals credenstafel en zitbank voor misdienaars werden aangeschaft en de doopvond werd naar voor in de kerk verplaatst en de doopkapel werd omgebouwd tot dag-kapel
Als huishoudster fungeerde zijn zus die eveneens actief was in de parochie en die mede aan de basis stond van de vrouwen- en de bejaardenbond. Lees verder.
Frans J. Weijnen (1972-1989)
Geboren 19 januari 1923 te Eindhoven.
Van pastoor Weijnen is bekend dat hij met grote vrees en tegenzin naar Broeksittard kwam. Van legeraalmoezenier naar zo’n kleine dorpje als Broeksittard zag hij niet zitten. Maar van hem is ook bekend dat hij na een jaar in Broeksittard niet meer weg wilde. Hij had er zijn draai gevonden. Hij kon goed met iedereen opschieten en ondanks dat het een moeilijke tijd was (de ontkerkelijking was aan de orde van de dag) was hij steeds met volle inzet bezig in de parochie. Het kerkbestuur van Broeksittard was ook tevens bestuur van de lagere school. Onder zijn leiding, in samenspraak met het hoofd der school, dhr. Breukers, droeg hij het schoolbestuur over aan de scholenkoepel Focus.
Zondagmorgen 8 oktober 1989 vond zijn huishoudster hem dood in bed. Lees verder.
J.M.M. Horsch (1990-1993)
Geboren 11 juli 1954 te Heerlen.
Na het overlijden van pastoor Weijnen wordt al gouw zijn opvolger gevonden.
Pastoor Horsch, een zogenaamde late roeping die in 1988 op 33 jarige leeftijd priester werd geweid, wordt de nieuwe pastoor van Broeksittard. Men verwacht dat dit slechts van korte duur zal zijn. Maar hij blijft toch 3 jaren in Broeksittard voordat hij wordt overgeplaatst naar een grotere parochie in Maastricht. Bij zijn afscheidt in november 1993 wordt toch mening traantje gelaten. Hij heeft toch vele harten voor zich kunnen winnen. Lees verder.
Wim M. Vergouwen (1994-2015)
Geboren 19 maart 1942 te Hoeven.
Na het vertrek van pastoor Horsch wordt al een maand later pater Wim Vergouwen als pastoor geïnstalleerd. Hij word door schutterij en fanfare aan het kapelletje aan de Broeksittarderweg afgehaald. Hij is al bekend met Broeksittard uit zijn vorige parochie Overhoven. Maar het wordt een tijd met vele uitdagingen. Hij moet een aantal stevige klussen uitvoeren.
Een nieuw orgel, overgenomen van het mSC-klooster te Stein, De reparatie van het dak inclusief spanten en pannen. Restauratie van de wandschildering achter het altaar. En ‘last but no least’ de parochie aanpassen aan de nieuwe tijd. Hij werft veel vrijwilligers die voor hem het vele werk tot stand brengen. Lees verder.

Na het vertrek van pastoor Vergouwen in november 2015, kreeg Broeksittard geen eigen pastoor meer. Deken Wilbert van Rens van Sittard werd tevens pastoor van Broeksittard. In 2020 neemt Rob Merkx het stokje over. De zelfstandige parochie O.L.V. Geboorte wordt in 2021 officieel opgeheven en onderdeel van het parochiecluster van dekenaat Sittard. Broeksittard mag één persoon als kerkmeester van het cluster aanwijzen.

Johann Reiner Schmeitz

Geboren als zoon van Johannes Schmeitz en Maria Helena Geijlen en gedoopt 27 mei 1793 te Wehr. (Wehr en Broeksittard waren toen één parochie met één pastoor). Reiner kon bij gebrek aan middelen zijn roeping niet volgen. Hij ging van 1812-1814 in militaire dienst in het leger van Napoleon. In 1819 begint hij toch aan zijn studie en op 13 december 1823 werd hij te Mechelen priester gewijd. Van 1823 tot 1825 was hij kapelaan te Stein, van 1825 tot 1826 coadjutor te Vaals, van 1826 tot 1835 pastoor te Vaals. In 1835 wordt hij benoemd tot deken van Heerlen. Daar overlijdt hij op 14 oktober 1839, getroffen door een beroerte, in de leeftijd van 46 jaar.

Op het gedachtenisprentje wordt een uitgebreide levensloop van de deken gegeven. Zo zou hij al op vroege leeftijd de wens te kennen hebben gegeven priester te willen worden. Echter de familie leefden in behoeftige omstandigheden en kon de studie niet bekostigen. In 1812 wordt Johan Reiner opgeroepen voor het leger en moet hij twee jaren dienen in het leger van Napoleon. Terug uit het leger blijkt zijn wens om priester te worden nog steeds aanwezig te zijn. In 1819, hij is dan al 26 jaar, begint hij aan de priesteropleiding in Mechelen (B) waar hij op 23 december 1823 tot priester wordt gewijd. Een opmerkelijke prestatie als men zijn gezinssituatie in ogenschouw neemt. De familie leeft duidelijk in armelijke omstandigheden. De vader is klompenmaker van beroep en van de negen geboren kinderen sterven er vijf op jonge leeftijd. En wat hebben die twee jaren in het Franse leger voor hem betekend? Hij moet toch een sterke drang naar het priesterschap hebben gehad.
Na zijn wijding in 1823 werd Johan Reiner benoemd tot kapelaan te Stein en reeds na twee jaren volgde zijn benoeming tot coadjutor (plaatsvervanger) te Vaals en in 1826 werd hij pastoor te Vaals. De kerk te Vaals was nauwelijks meer dan een bouwval en hij vatte het plan op een nieuwe kerk te bouwen. Dit werd gerealiseerd in 1833/1834. Het opmerkelijke van deze nieuwe kerk was dat zij haaks tegen de protestantse kerk werd gebouwd en beide kerken gezamenlijk gebruik maakten van de toren en de luidklokken. Deze kerk bleef in gebruik tot 1893 toen de huidige neo-gotische Pauluskerk in gebruik werd genomen. De oude Pauluskerk werd patronaatsgebouw en in 1966 gesloopt om plaats te maken voor het verkeer. Boven de ingang van de oude Pauluskerk werd een gevelsteen ingemetseld ter herinnering aan de bouwers. Deze steen (een timpaan) is bewaard gebleven en is ingemetseld in de muur rondom de parkeerplaats op de plaats waar ooit de kerk stond.

Chronogram in gevelsteen van de “oude” St. Pauluskerk te Vaals

Praesentibus
Domini Renero Schmeitz Pastore
Et
Baron Antonio de Pelzer Berensberg
Consule

hoC qUo parVa fUIt nUnC haeC spatIosIor aeDes
CathoLICIs tUrbIs aeDIfICata LoCo

De hoofdletters vormen, als Romeinse cijfers bij elkaar opgeteld, het getal/jaartal 1833;
het bouwjaar van de kerk.

In 1835 werd Johan Reiner benoemd tot pastoor-deken van Heerlen. Volgens het gedachtenisprentje vond Johan Reinerus dit helemaal niet leuk. Hij zou ’s nachts heimelijk uit Vaals vertrokken zijn om geen afscheid te hoeven nemen van zijn geliefde parochie!

In Heerlen aangekomen pakte hij de zaak meteen met veel energie aan. Zo begon hij al vlug aan een opknapbeurt van de Pancratiuskerk. Het priesterkoor werd in een nieuw jasje gestoken. In de wijk Heerlerheide richtte hij de zelfstandige Corneliusparochie op, omdat de bewoners bijna een uur gaans van de Pancratiuskerk vandaan woonden. Hij stemde in en gaf medewerking aan de bouw van een kerk die in 1839 in gebruik genomen werd. De eerste priester werd zijn dorpsgenoot Henricus Dominicus Reiners.

In dat zelfde jaar kwam de pastoor-deken te overlijden. Tijdens een visitatie (kerkinspectie) te Simpelveld op 14 oktober 1839 werd hij getroffen door een beroerte. Hij werd nog naar het huis van de koster gebracht waar hij enkele uren later overleed.

BROEKSITTARD

Pastoors van Broeksittard