In 1865 wordt melding gemaakt dat de nieuwbenoemde pastoor Lumens bij gelegenheid van zijn installatie “met muziek” is afgehaald in de Paardestraat te Sittard, een nieuwigheid in het Broeksittardse schutterswezen. Mogelijk worden hier met “muziek” de hoornblazers bedoeld, die rond deze tijd in navolging van het leger aan de schutterijen werden toegevoegd.

Tijdens het vogelschieten in 1870 deed zich een incident voor. Een woordenwisseling tusseneen officier van de schutterij en een jongeling uit Sittard liep uit de hand en stak de officier zijn degen in de billen van de jongeling. Het incident haalde uitgebreid de krant.

Of het aangehaalde voorval aanleiding heeft gegeven tot tweedracht in de schutterij, blijft een onbeantwoorde vraag. Zeker is dat vanaf 1870 gedurende 17 jaar geen enkele activiteit werd ontplooid. Het koningszilver is zelfs ingeleverd op het Broeksittardse gemeentehuis, waar het tot maandag 18 september 1887 verbleef. Op die dag werd weer vogel geschoten; de schutterij was opnieuw tot leven gekomen. Maar er was wel het een en ander veranderd. Meest opvallend was dat de dag van het vogelschieten verplaatst was van de maandag van de Bronk kermis (in juni) naar de maandag van de Sint Lambertus kermis (in september). Aan het Broek is een nieuwe houten vogelstang opgericht, die in 1918 vervangen zal worden door een ijzeren. Tot en met 1986 werd op deze plek jaarlijks om de koningseer gestreden.

Gedurende de wereldoorlog 1914-1918 mocht het vogelschieten om begrijpelijke reden niet plaatsvinden. In die jaren werd om het koningschap geloot. Openbare activiteiten waren echter verboden.

In 1921 schafte Sint Lambertus nieuwe uniformen aan, groen van kleur met gele biezen en platte petten naar Duits model. Met dit uniform is meermalen de prijs voor “mooiste uniformen” in de wacht gesleept.

In 1927 verstoorde een tragisch voorval de kermis. Op de derde kermisdag werden de toenmalige koning Jakob Wilms [1887-1970] en zijn koningin, zijn vrouw Maria Anna Kuijpers [1885-1965], in een open landauer door het dorp gereden. Plotseling werd er geroepen: er is brand. In een mum van tijd was het hele dorp in rep en roer; iedereen wilde helpen. De brandspuit werd gehaald. De koning had snel in de gaten dat de brand bij hem thuis was. Hij pakte de teugels over van de koetsier en snelde naar zijn huis. Daar aangekomen was er niets meer te redden en blussen hielp ook niet meer.
Op zondag 6 januari 1929 trad het nieuw opgerichte trommelkorps tijdens een feestavond voor het eerst op in het openbaar met veel succes.

Gedurende de Tweede Wereldoorlog 1940-1945 moesten alle activiteiten noodgedwongen worden beperkt. Het houden van vergaderingen of bijeenkomsten was verboden. Men vreesde zelfs voor algehele opheffing met verbeurdverklaring van alle goederen en gelden.
De in 1920 nieuw aangeschafte geweren, in totaal twee buksen en zestien geweren (de tien Franse voorladers en zes achterladers), en de acht sabels moesten op last van de Duitse bezetter in 1940 ten gemeentehuize worden ingeleverd samen met het vaandel uit 1911. Eén buks werd achtergehouden; deze werd ingemetseld op de zolder bij de familie Schrooten–Hausmanns. Het schutterszilver vond een veilig onderkomen onder de dansvloer van het café van de familie Hausmanns.
Slechts enkele leden van de schutterij werden hiervan in kennis gesteld om het gevaar van uitlekken van het geheim te beperken. Later werd het koningszilver bij de familie Schrooten–Hausmanns op zolder in de schoorsteen ingemetseld. 7

De eerste koning na de oorlog werd Math Wilms in 1945 na een spannend vogelschieten. Gelukkig kon men nog beschikken over de achtergehouden en verstopte buks. Nadat de buks boven water was gekomen, begon op kermiszondag het schieten. Maar de buks begaf het. Voor kermismaandag werd een andere buks geregeld, maar ook deze weigerde op een gegeven moment. Toen schoot men verder met een Duitse karabijn. Van deze wapens lagen er nog veel opgeslagen in Broeksittard.

In 1946 werden andermaal nieuwe uniformen aangeschaft. Sint Lambertus viel de eer te beurt een bondsfeest te organiseren. Voor het eerst in de geschiedenis van de Broeksittardse schutterij werd in datzelfde jaar een generaal gekozen, Hendrik Palmen. Deze functie komt vóór die tijd niet in de schuttersboeken voor.

Het vogelschieten in september 1970 bracht de schutterij van Broeksittard voor het eerst in haar lange bestaan een keizer. Het was Michel Smeets die voor de 3e achtereenvolgende keer de vogel neerhaalde en daarmee de keizertitel voor zich opeiste.

Bij gelegenheid van het werkbezoek van koningin Juliana aan Sittard in april 1972 haalde onze schutterij de voorpagina van de dagbladpers. Daar ziet men op een foto de mannen van Sint Lambertus aangetreden staan bij de aankomst van Hare Majesteit. De koningin nam de tijd om een praatje te maken met onze keizerin, mevrouw M. Smeets-L’Espoir.

Dienstdoende Sittardse agenten wilden tijdens de kermis in 1973 ’s morgens de reveille, een traditie die de drumband nog steeds in ere houdt, verhinderen. Zij sommeerden de drumband zijn activiteit te staken. Naderhand bood burgemeester H. Dassen zijn excuses aan voor de verstoring van deze traditie.

Moge het tot slot de vereniging gegeven zijn tot in lengte van jaren in traditie te groeien en bloeien tot heil van haarzelf en van geheel Broeksittard.

Voor verdere gegevens en foto’s verwijzen wij naar de site van de Schutterij:
www.schutterij-stlambertus.nl